آثار حضور در مسجد 

مسجد خانه خدا در زمین ، مرکز وحی ، منبع فیوضات معنوی وبرکات گوناگون برای نمازگزاران وجامعه اسلامی است. بی گمان مکانی که چنین جایگاهی نزد خداوند دارد حضور در آن آثار فراوانی را خواهد داشت و بدون تردید شامل حال مکلفان و حاضران در مسجد اعم از زن ومرد نیز خواهد بود . آثار حضور در مسجد چنان متنوع است که به سختی می توان پیرامون تمامی آنها سخن گفت.

چنانکه در یکی ازاحادیث امام علی(ع) ، برای حضور در مسجد هشت اثر برشمرده است : کسی که به مسجد رفت وآمد میکند یکی ازمنافع هشتگانه نصیب او می شود : برادری مفید وباارزش درراه خدا یا علم ودانش نو. یادلیل وبرهان محکم ( برای تثبیت عقاید ) یا کلماتی که موجب هدایت شود ( می شنود ) یا رحمت مورد انتظاری ( شامل حال او می شود ) یا مواعظی که او را ازفساد  و گناه باز دارد ( می شنود ) یا به خاطر ترس یا حیا و آبروی خود گناهی را ترک می کند .

برخی از آثار حضور در مسجد را می توان به شرح زیر مورد مطالعه قرار داد : 
1. آثار عبادی
از مسجد به عنوان خانه های خدا در زمین ونیز خانه های متقیان ومومنان یاد شده است. این عنوان به خوبی ماهیت عبادی مسجد رانشان می دهد. اینکه مسجد ها اولا واساسا برای ایجاد ارتبتط بین بنده ومعبود او واعلام بندگی ومعبودیت برای آفریدگار بنا می شوند. بر این اساس نیز اصلی ترین اثر حضور در آن در بعد عبادی خواهد بود: هنگام عبادت ودر هر مسجدی به سوی او توجه کنید واورا بخوانید ودر دین خود را برای او خالص کنید. همچنان که در آغاز شما را آفرید . بار دیگر در رستاخیز باز میگردید.

2. آثار علمی
کارکرد علمی مسجد در عصر رسول خدا (ص) وتوصیه های ائمه (ع) دراین باره ، ما را بایکی دیگر از آثار حضور در مسجد آشنا می سازد. رسول خدا (ص) فرمود : هر نشستنی در مسجد بیهوده است ،مگر اینکه برای سه کار باشد ، خواندن قران ، ذکر خدا، پرسش از علم . 

3. آثار اجتماعی
مسجد به عنوان یک مرکز دینی برای عموم ، نقش اسلسی در شکل گیری اجتماعات مسلمین دارد. از این جهت بطور طبیعی مسجد میتواند کارکرد اجتماعی نیز داشته باشد. حضور زنان و مردان وتبادل اخبار واطلاعات اجتماعی ، جویا شدن از احوال هم واحوال مسلمین، تنها بخشی از این ظرفیت بزرگی است که مساجد دارند. در این مکانها مومنان فرصت می یابند با جمعی آشنا شوند که از نظر دین وعبودیت با آنان همرنگ هستند وتوان ایجاد گروههای اجتماعی هماهنگ را دارند. بنابراین آنان می توانند از بین اهل مسجد برادران و خواهران مناسبی،از حیث دینی ،برای خود بیابند که طبعا آثار آن در ابعاد اجتماعی بروز خواهد کرد.

امام صادق (ع) فرمود: اهل مسجد به کمتر از یکی از سه چیز از مسجد بر نمی گردد(که یکی از آنها ) دوستی است که از او درمسیر خدا استفاده می کند. زنان و مردان باحضور در مسجد می توانند از یک اجتماع سالم دینی بهره مند شوند . طبق روایتی که از امام علی (ع) نقل شد ، تاثیرات رفتاری که حضور در مسجد بر جای می گذارد، می تواند جامعه دینی را از فساد وگناه پاک کرده و مسلمین را به سمت یک جامعه سالم هدایت کند:یا کلماتی می شنود که او را از فساد و گناه باز می دارد .ویا به خاطر ترس(از خدا) یا حیا و آبرو، گناهی را ترک می کند . بر این اساس حضور در مسجد، می تواند نقش باز دارنده در ارتکاب جرایم وگناهان نیز داشته باشد. 

4. آثار سیاسی
مسجد همواره در کنار کارکرد اجتماعی، عبادی و معنوی خود، کانون سیاسی در جامعه مذهبی نیز بوده است.این کارکرد چه در زمان پیامبر و چه در زمان خلفاء و امام علی (ع) و دیگران قابل پیگیری است و نمونه های فراوانی در باره آن می تواند ذکر کرد.

ادامه دارد...